Prawo dronowe w Polsce przeszło gruntowną modernizację. Przeczytaliśmy za Ciebie obszerną nowelizację Prawa lotniczego z dnia 24 stycznia 2025 r. Zobacz, co się zmieni i jak to wpłynie na rynek dronów!
Nowy dział VIa „Bezzałogowe statki powietrzne”
Ustawa dodaje do Prawa lotniczego obszerny dział VIa poświęcony wyłącznie dronom. Zawiera on kompleksowe regulacje dotyczące:
Zasady wykonywania operacji z użyciem BSP
Dział VIa określa szczegółowe warunki wykonywania lotów dronami w różnych kategoriach operacyjnych:
- Kategoria „otwarta” – dla lotów rekreacyjnych i komercyjnych niskiego ryzyka
- Kategoria „szczególna” – dla bardziej zaawansowanych operacji
- Kategoria „certyfikowana” – dla operacji wysokiego ryzyka
Ustawa wprowadza też obowiązek zgłaszania zamiaru wykonania operacji do Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.
Strefy geograficzne dla BSP
Wprowadzono system stref geograficznych dla dronów, które mogą ograniczać lub zakazywać lotów na określonych obszarach. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej jest odpowiedzialna za wyznaczanie tych stref.
Rejestr operatorów systemów BSP
Ustanowiono obowiązkowy rejestr operatorów dronów prowadzony przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Dotyczy to m.in. dronów o masie powyżej 250 g.
Wymagania dla podmiotów szkolących
Określono zasady wyznaczania i nadzoru nad podmiotami prowadzącymi szkolenia dla pilotów dronów, w tym wymagania dotyczące programów szkoleniowych.
Dokumenty potwierdzające kwalifikacje pilotów BSP
Wprowadzono system certyfikacji pilotów dronów, obejmujący:
- Potwierdzenie zaliczenia szkolenia online dla kategorii „otwartej”
- Certyfikat kompetencji pilota BSP dla podkategorii A2
- Certyfikat wiedzy teoretycznej i potwierdzenie ukończenia szkolenia praktycznego dla kategorii „szczególnej”
Zapobieganie bezprawnemu użyciu BSP
Ustawa określa uprawnienia służb państwowych do podejmowania działań wobec dronów stwarzających zagrożenie, w tym możliwość ich zniszczenia lub unieruchomienia.
Dział VIa stanowi kompleksową podstawę prawną regulującą użytkowanie dronów w Polsce, dostosowując jednocześnie polskie przepisy do regulacji unijnych i zapewniając ramy dla bezpiecznego rozwoju tej technologii.
Nowe definicje
Wprowadzenie nowych definicji bezzałogowego statku powietrznego oraz systemu bezzałogowego statku powietrznego ma kluczowe znaczenie dla ujednolicenia terminologii i precyzyjnego określenia zakresu regulacji dotyczących dronów w polskim prawie lotniczym. Oto bardziej szczegółowe omówienie tych definicji:
Bezzałogowy statek powietrzny
Definicja ta została zaczerpnięta z rozporządzenia UE 2018/1139 i oznacza „każdy statek powietrzny eksploatowany lub przeznaczony do eksploatacji autonomicznie lub do zdalnego pilotowania bez pilota na pokładzie”. Wprowadzenie tej definicji do polskiego prawa:
- Zapewnia spójność z regulacjami unijnymi
- Obejmuje zarówno drony sterowane zdalnie, jak i autonomiczne
- Nie ogranicza się do konkretnej wielkości czy przeznaczenia drona
System bezzałogowego statku powietrznego
Ta definicja pochodzi z rozporządzenia UE 2019/947 i określa „bezzałogowy statek powietrzny oraz sprzęt do zdalnego sterowania nim”. Włączenie tej definicji do ustawy:
- Podkreśla, że regulacje dotyczą nie tylko samego drona, ale całego systemu
- Obejmuje elementy sterowania, które są integralną częścią operacji dronowych
- Umożliwia bardziej kompleksowe podejście do regulacji i bezpieczeństwa
Wymagania dotyczące kwalifikacji pilotów
Nowe wymagania dotyczące kwalifikacji pilotów bezzałogowych statków powietrznych (BSP) wprowadzone w ustawie mają na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu wiedzy i umiejętności operatorów dronów. NIE JEST całkowita nowość, ponieważ obowiązek rejestracji operatorów dronów istniał już wcześniej (zgodnie z przepisami UE). Natomiast ta ustawa doprecyzowuje ten obowiązek w kontekście prawa krajowego oraz wprowadza krajowy rejestr operatorów. Ustawa wprowadza trzy rodzaje dokumentów potwierdzających kwalifikacje pilotów BSP.
Potwierdzenie zaliczenia szkolenia online dla kategorii „otwartej”
- Dotyczy operacji w podkategorii A1 i A3 kategorii „otwartej”
- Szkolenie i egzamin online przeprowadza Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego przy użyciu systemu teleinformatycznego BSP
- Po zdaniu egzaminu z wynikiem pozytywnym następuje wpis o uzyskaniu uprawnień do wykonywania operacji w podkategorii A1 i A3 w rejestrze operatorów
Certyfikat kompetencji pilota BSP dla podkategorii A2
- Wymagany dla operacji w podkategorii A2 kategorii „otwartej”
- Uzyskanie certyfikatu wymaga:
- Spełnienia warunków określonych w UAS.OPEN.030 pkt 2 lit. a oraz b części A załącznika do rozporządzenia nr 2019/947/UE
- Zdania egzaminu z wiedzy teoretycznej przeprowadzanego przez wyznaczony podmiot
- Certyfikat wydaje Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego po otrzymaniu informacji o zdaniu egzaminu
Certyfikat wiedzy teoretycznej i potwierdzenie ukończenia szkolenia praktycznego dla kategorii „szczególnej”
- Wymagany dla operacji w kategorii „szczególnej”
- Obejmuje:
- Certyfikat wiedzy teoretycznej:
- Wydawany przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego na podstawie informacji od wyznaczonego podmiotu o zdaniu egzaminu z wiedzy teoretycznej
- Potwierdzenie ukończenia szkolenia praktycznego:
- Wydawane przez uznany podmiot albo operatora szkolącego
- Zawiera informacje o rodzaju operacji, na które osoba szkolona uzyskała kwalifikacje
- Certyfikat wiedzy teoretycznej:
Dodatkowo, ustawa wprowadza:
- Możliwość przedłużenia i wznowienia ważności certyfikatu wiedzy teoretycznej
- Minimalny wiek pilota BSP wynoszący 14 lat
- Specjalne wymagania dla osób niepełnoletnich ubiegających się o dokumenty potwierdzające kwalifikacje
Te nowe wymagania mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa w przestrzeni powietrznej poprzez odpowiednie przygotowanie pilotów BSP do wykonywania operacji o różnym poziomie złożoności i ryzyka[156p-156zc].
Strefy geograficzne dla dronów
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej będzie wyznaczać specjalne strefy geograficzne dla BSP. Mogą one wprowadzać ograniczenia lub zakazy lotów dronami na określonych obszarach. Strefy te mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa i uporządkowanie ruchu dronów.
Wpływ na obecną sytuację
Wprowadzenie stref geograficznych stanowi istotną zmianę w porównaniu z obecnym stanem prawnym:
- PAŻP będzie mogła szybciej reagować na potrzeby związane z bezpieczeństwem i zarządzaniem przestrzenią powietrzną.
- Strefy geograficzne umożliwią bardziej precyzyjne określanie obszarów z ograniczeniami dla dronów, w przeciwieństwie do obecnych, często zbyt ogólnych stref.
- Informacje o strefach geograficznych będą łatwiej dostępne dla operatorów dronów, co poprawi świadomość i przestrzeganie przepisów.
- Strefy geograficzne są zgodne z regulacjami unijnymi, co ułatwi integrację polskiej przestrzeni powietrznej z systemami europejskimi.
- Możliwość tworzenia stref na potrzeby testów i specjalistycznych operacji może wspierać rozwój sektora dronowego.
Podsumowując, wprowadzenie stref geograficznych dla BSP stanowi znaczącą zmianę w polskim prawie lotniczym, dającą narzędzia do bardziej efektywnego i bezpiecznego zarządzania ruchem dronów. Jednocześnie wymaga to od operatorów dronów większej uwagi i śledzenia aktualnych informacji o ograniczeniach w przestrzeni powietrznej[156h-156k].
Obowiązkowe ubezpieczenie OC
Obowiązkowe ubezpieczenie OC dla operatorów dronów o masie 0,25-20 kg stanowi istotną nowość w polskich przepisach dotyczących bezzałogowych statków powietrznych. Kwestia ta została uregulowana w art. 209 ustawy, który został zmodyfikowany poprzez dodanie nowego ustępu 1a oraz ustępu 8.
Kluczowe aspekty tego wymogu:
- Zakres obowiązku: Dotyczy operatorów systemów bezzałogowych statków powietrznych użytkujących drony o masie startowej od 0,25 kg do 20 kg.
- Cel ubezpieczenia: Pokrycie szkód powstałych w związku z wykonywanymi operacjami dronami.
- Delegacja ustawowa: Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu, został zobowiązany do wydania rozporządzenia określającego szczegółowy zakres ubezpieczenia.
- Elementy rozporządzenia: Rozporządzenie ma określić:
- Szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego
- Termin powstania obowiązku ubezpieczenia
- Minimalną sumę gwarancyjną
- Czynniki uwzględniane: Przy określaniu warunków ubezpieczenia ma być brana pod uwagę specyfika operacji wykonywanych przez operatorów systemów bezzałogowych statków powietrznych.
- Sankcje: Wprowadzono karę pieniężną w wysokości 4000 zł dla podmiotu, który nie zawarł umowy ubezpieczenia OC (art. 209o ust. 3).
Kary za naruszenia przepisów
Ustawa wprowadza szereg kar pieniężnych za naruszenia przepisów dotyczących dronów. Główne kary obejmują:
- 10 000 zł za wykonywanie operacji niezgodnie z warunkami w strefie geograficznej.
- 4 000 zł za naruszenie warunków kategorii „otwartej”, np. za przekroczenie dozwolonej wysokości lotu czy wykonywanie operacji poza zasięgiem wzroku pilota.
- 15 000 zł za wykonywanie operacji w kategorii „certyfikowanej” bez wymaganych uprawnień.
Dodatkowo, ustawa wprowadza następujące kary:
- 10 000 zł dla operatora, który nie zarejestrował się w rejestrze operatorów.
- 500 zł za niepoinformowanie o zmianie danych w rejestrze operatorów.
- 10 000 zł za wykonywanie operacji w kategorii „szczególnej” bezzałogowym statkiem powietrznym niezgodnym z przepisami.
- 12 000 zł za naruszenie warunków certyfikatu LUC.
- 3 000 zł dla pilota naruszającego warunki scenariusza standardowego.
- 4 000 zł dla pilota naruszającego warunki krajowego scenariusza standardowego.
- 500 zł dla pilota naruszającego wymogi dotyczące kompetencji.
- 1 000 zł dla pilota przekraczającego zalecenia i ograniczenia producenta drona.
Kary te mają na celu egzekwowanie przestrzegania nowych przepisów i zapewnienie bezpieczeństwa w przestrzeni powietrznej. Wysokość kar jest zróżnicowana w zależności od wagi naruszenia i potencjalnego zagrożenia, jakie może ono stwarzać[209un].
Zmiany w innych ustawach
Ustawa wprowadza istotne zmiany w innych aktach prawnych, znacząco rozszerzając uprawnienia służb mundurowych i specjalnych w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom ze strony bezzałogowych statków powietrznych (BSP). Kluczowe modyfikacje obejmują:
- Policja: Rozszerzenie katalogu środków przymusu bezpośredniego, które mogą być użyte wobec BSP.
- Straż Graniczna: Dodanie nowych uprawnień do neutralizacji zagrożeń związanych z dronami.
- Straż Leśna: Przyznanie kompetencji do podejmowania działań wobec BSP na terenach leśnych.
- Biuro Nadzoru Wewnętrznego MSWiA: Uzyskanie możliwości wykorzystania środków technicznych do unieszkodliwiania dronów.
- Służby ochrony: Rozszerzenie uprawnień w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom z powietrza.
Te zmiany mają na celu stworzenie kompleksowego systemu ochrony przestrzeni powietrznej przed nieautoryzowanym użyciem dronów, przy jednoczesnym zachowaniu równowagi między bezpieczeństwem publicznym a rozwojem sektora BSP. Nowe przepisy umożliwiają służbom skuteczniejsze reagowanie na potencjalne zagrożenia, zapewniając jednocześnie ramy prawne dla odpowiedzialnego rozwoju technologii dronowej w Polsce.
Podsumowanie
Masz pewnie mieszane uczucia co do obowiązkowego ubezpieczenia OC – z jednej strony to dodatkowy koszt, z drugiej zwiększa bezpieczeństwo finansowe w razie szkód. Nowy system stref geograficznych oferuje większą elastyczność, ale dynamiczne zmiany w ich wyznaczaniu mogą komplikować planowanie lotów. Natomiast surowe kary finansowe skutecznie zniechęcą do łamania zasad, choć dla niektórych (również dla mnie) mogą wydawać się zbyt dotkliwe.
